انکودر و کاربردهای آن چیست؟
انکودر وسیله‌ای است که به کمک آن قادر هستیم پارامترهایی نظیر موقعیت مکانی و چرخش و میزان سرعت حرکت اشیا را اندازه گیری کنیم. استفاده از این تجهیز در بسیاری از سیستم‌های صنعتی موجب می‌شود تا عملکرد و دقت سیستم افزایش پیدا کند و در نتیجه کارایی مجموعه نیز بهبود پیدا کند. از این ابزار در بسیاری از صنایع استفاده می‌شود. در حقیقت این وسیله نوعی از سنسور محسوب می‌شود. در این مقاله تلاش کرده‌ایم تا به معرفی انکودر و انواع آن بپردازیم و با شیوه عمل در این تجهیز پر کاربرد و البته مهم آشنا شویم.
انکودر چیست؟
این قطعه در گروه سنسورهای فیدبک دسته بندی می‌شود و از جمله ابزارهای پر کاربرد در صنایع است. از نظر لغوی به معنای کدگذار می‌باشد. این تجهیز قادر است تا مشخصات صفحه خطی و یا گردان خود را در ابتدا کدگذاری نموده و سپس آن را به شکل سیگنال‌های الکتریکی به دستگاهی به نام کنترلر منتقل نماید. از این ابزار در صنایع به منظور دریافت یک فیدبک مناسب از محیط استفاده می‌شود. همچنین قادر است تا توان سیستمی حلقه بسته ایجاد نمود. این تجهیزات عموما نوری بوده و دارای فرستنده و گیرنده‌ای هستند که از نوع مادون قرمز است. انواع مختلفی از آن نیز وجود دارد که با توجه به ویژگی‌های هر یک در کاربری خاصی کارآمدتر است.
انواع انکودر کدام است؟
اصلی ترین تقسیم بندی برای این وسیله دو نوع:
- خطی
- چرخشی
می‌باشد. نوع خطی بیشتر به نام خط کش شناسایی می‌شوند و از آن در مواردی که نیاز به دقت بسیار بالایی در کورس‌های کوتاه باشد استفاده می‌شود. اما نوع چرخشی آن که به دوار نیز مشهور است در دو دسته ابسولوت و افزایشی طراحی و عرضه شده است. در ادامه انواع مختلف این دو نوع تجهیز اندازه گیری را بیان خواهیم کرد.
1- انکودر افزایشی
از نظر شیوه کار این نوع بیشتر به کمک نور و یا مغناطیس کار می‌کند. نحوه عمل در این نوع به این صورت است که نوری در حال افزایش به صفحه دوار تابیده می‌شود در حالی که سوراخ‌هایی در این صفحه تعبیه شده است. با چرخیدن انکودر سوراخ‌ها نیز از مقابل منبع نور عبور می‌کنند و سپس نور به سنسور برخورد کرده و به این روش حسگر متوجه وجود حرکت خواهد شد. این حرکت‌ها در هر بار پالسی تولید کرده و همین مبنای سنجش در تجهیز به حساب می‌آیند. هر چه تعداد سوراخ‌های تعبیه شده در صفحه چرخان بیشتر باشد دقت اندازه گیری انکودر نیز به تبع آن بیشتر خواهد بود. شیوه عمل در حالتی که به جای نور از مغناطیس استفاده شود نیز مشابه همین حالت است. با این تفاوت که سوراخ‌ها با حسگرهای مغناطیسی جایگزین شده‌اند. این نوع تنها قادر به تعیین مقدار تغییر در حرکت است ولی نمی‌تواند موقعیت را مشخص نماید. به همین دلیل در مواردی کاربرد دارد که برای تعیین سرعت نیاز به استفاده از ابزاری باشد.
2- انکودر مطلق
در درون این نوع نیز صفحه‌ای تعبیه شده است که چرخان بوده و چندین بخش مختلف دارد. هر یک از لایه‌های تشکیل دهنده این صفحه از مرکز صفحه شروع شده و به آنهای محیط می‌رسد. زمانی که نور به این صفحه تابیده شود حسگرهای تعبیه شده در صفحه آن را دریافت می‌کنند و خط‌های در بین این لایه‌ها ایجاد می‌شود. هر چه تعداد این خط‌ها بیشتر باشد دقت کار نیز بالاتر می‌رود. انکودر مطلق یا ابسولوت نسبت به نوع افزایشی از میزان بالاتری از دقت برخوردار بوده و با هر بار چرخیدن موقعیت شفت در آن‌ها به حالت صفر باز می‌گردد. برخی از انواع این نوع از نظر قیمت گران‌تر بوده و با نام مولتی ترن نیز معروف هستند. همچنین در آن‌ها چرخ دنده و باتری‌هایی نیز برای ذخیره سازی دورها و حفظ چرخش در 360 درجه در نظر گرفته شده است.
3- انکودر کالسکه
این نوع این امکان را فراهم می‌کند تا برای حرکت‌های خطی نیز مورد استفاده قرا گرفته و به همین دلیل در صنایع مثل کاشی سازی کاربرد بیشتری دارد زیرا باید کاشی‌ها را در فواصل مشخصی به صورت خطی برش داد. در این نوع دقت اندازه گیری دیگر بر اساس پالس محاسبه نمی‌شود بلکه بر اساس میلیمتر است. به همین دلیل برای کورس‌هایی که غالبا کوتاه هستند بهتر است از این نوع انکودر استفاده گردد.
4- انکودر خطی
این نوع با نام‌های دیگری مانند خط کش پالسی و یا خط کش دیجیتالی نیز شناخته می‌شود. از نظر کاربردی شباهت زیادی با نوع چرخشی دارد و تنها فرق این دو با هم در این است که شکل صفحه گرد نبوده و خطی است.
کاربردهای انکودر چیست؟
این تجهیز در سطح وسیعی مورد استفاده قرار می‌گیرد و کاربردهای گسترده‌ای دارد. از جمله این کاربردها می‌توان به:
- کنترل نمودن سرو و اینورترها
- شمارش
- اندازه گیری سرعت و موقعیت مکانی
اشاره نمود. بنابراین در بسیاری از خطوط تولید از تجهیز برای شمارش مثلا قوطی‌ها و بسته‌های تولید شده استفاده می‌شود.
خرید انکودر و برند آن
همانطور که اشاره شد انواع مختلفی از این ابزار کارآمد در بازار موجود است و برندهای مختلفی نیز اقدام به تولید آن نموده‌اند. بنابراین در زمان خرید باید بدانید که دقیقا چه مواردی را انتظار دارید تا توسط انکودر تعیین و اندازه گیری نمایید. بعد از این موضوع باید برندی که مایل به خرید از آن هستید مشخص کنید. برندی که انتخاب می‌کنید در کیفیت محصول نیز تاثیر مستقیم دارد. از طرفی باید از اصالت برندی که خریداری می‌کنید نیز مطمئن باشید. بنابراین توصیه می‌شود تا حتما از مراکز معتبر و شناخته شده اقدام به خرید نمایید.
دکتر پی ال سی یکی از مراکز فروش اینترنتی تجهیزات صنعتی و ابزارهای اندازه گیری است که پیش از خرید به شما در انتخاب بهترین گزینه در بازار که تناسب بالایی با نیازتان داشته باشد مشاوره ارائه می‌دهد. علاوه بر این کلیه تجهیزات مورد نیاز برای اتوماسیون‌های صنعتی از جمله plc ها نیز در دکتر پی ال سی ارائه می‌گردد. با خرید از دکتر پی ال سی از اصالت و کیفیت محصول خریداری شده مطمئن خواهید بود.
سخن آخر
انکودر ابزاری است برای اندازه گیری کردن سرعت و موقعیت مکانی که در بسیاری از صنایع و تجهیزات مورد استفاده قرار می‌گیرد.