کنتاکتور چیست؟

کنتاکتور انواع مختلفی دارد از جمله تک فاز و سه فاز. این قطعه الکتریکی شباهت زیادی با رله حفاظتی دارد اما از قدرت بیشتری برخوردار است. از این المان، درون مدار برای قطع و وصل کردن جریان به شکل اتوماتیک استفاده می‌شود و کاربردهای مختلفی دارد که در این مقاله به بررسی این کاربردها و قیمت این قطعه می‌پردازیم. با ما همراه باشید.

در مقالات پیشین اشاره کردیم که درون تابلوهای برق اغلب کنتاکتور جای داده شده است، اما آیا می‌دانید کنتاکتور چیست؟ کنتاکتور به زبان ساده نوعی از کلیدهای کنترل شده الکتریکی(Switch) است که با استفاده از جریان الکترو مغناطیسی کار می‌کند و قدرت مدار را قطع و وصل می‌کند. کار کنتاکتور، کنترل جریان است. این قطعه الکتریکی در ولتاژها و آمپرهای مختلفی در بازار موجود است. اگر در یک مدار جریان بالا باشد، کنتاکتور استفاده میشه، اگر جریان پایین باشد از رله استفاده می‌شود. اگر بخواهیم وظیفه کنتاکتور را در یک جمله شرح دهیم، باید بگوییم که وجود کنتاکتور در مدار سبب می‌شود با به وجود آمدن یک جریان کوچک در ورودی، یک جریان بزرگ در خروجی قطع و وصل شود. این قطعه الکتریکی انواع مختلفی دارد که در ادامه مقاله به تشریح آنها می‌پردازیم.

انواع کنتاکتور

این نوع، معمولا بسته نام دارد و عملکردش شبیه NO است. قبل از شروع به کار بسته هستند.

Normally open (NO)

معمول ترین نوع کنتاکتور همین نوع است و به نام کنتاکت معمولا باز شناخته می‌شود. تفاوت این دسته با معمولا بسته، در باز بودن آنها پیش از شروع به کار است.

علاوه بر این نوع دسته بندی، کنتاکتورها بر اساس جریان جاری در مدار نیز تقسیم بندی می‌شوند. بسته به اینکه جریان مستقیم AC یا متناوب DC باشد، کنتاکتور استفاده شده در مدار نیز می‌تواند تغییر بکند. در زیر جدولی را مشاهده می‌کنید که این دسته بندی را نشان می‌دهد.

*نوع جریان*	استاندارد کنتاکتور	موارد استفاده
	AC1	به عنوان یک گرمکن برقی با توان خیلی پایین به کار می‌رود.
	AC2	این جریان راه اندازی به مقاومت مدار بستگی دارد.
AC	AC3	تحمل جریان راه اندازي بالایی دار. حدودا پنج تا هفت برابر جریان نامی است.
	AC4	در فواصل کوتاه زمانی، تعداد بالایی از قطع و وصل را در بردارد.
	AC11	این نوع به عنوان کنتاکت کمکی به کار می‌رود

چنین جدولی را می‌توان برای جریان متناوب DC نیز به کار برد.

کنتاکتور تک فاز

این نوع از کنتاکتور به نام ماژول نیز شناخته می‌شود و در بازار از قسمت 300 هزار تومان تا بیش از یک میلیون تومان پیدا می‌شود. این امر بستگی به آمپر عبوری از مدار دارد. کنتاکتور تک فاز می‌تواند دارای دو یا چهار پل باشد. این نوع، با مکانیزم کلید مغناطیسی کار می‌کند و به آن ساختمانی یا بیمارستانی نیز گفته می‌شود. ماژول تک فاز ابعاد کوچکتری دارد که تصویر آن را در زیر مشاهده می‌کنید. این قطعه الکتریکی بیشترین کاربرد را در هوشمند سازی دارد

کنتاکتور سه فاز

این نوع می‌تواند از 13 آمپر به بالا و تا 220 ولت را پشتیبانی کند، در بازار ایران بین 170 هزار تومان تا نزدیک یک میلیون، قیمت دارد و تصویر آن را در زیر مشاهده می‌کنید. این دو نوع از کنتاکتورها علاوه بر تفاوت در ظاهر و قیمت و جریان، در نحوه نصب در مدار نیز تفاوت دارند.

قیمت انواع کنتاکتور

همانطور که در بالاتر اشاره شد، قیمت این قطعه به تک فاز یا سه فاز بودن آن، جریان عبوری و ولتاژ نامی بستگی دارد. به طور کلی می‌توان گفت که میانگین قیمت این قطعه در بازار ایران در اسفند 99 از حدود 500 هزار تومان شروع می‌شود و با توجه به ویژگی های خاص هر قطعه می‌تواند دارای قیمتی بالاتر یا پایین تر باشد.

کاربرد کنتاکتور

کاربرد برخی از کنتاکتورهای ac را در جدول بالا ذکر کردیم. باید دانست این قطعه بیشتر در شرایطی به کار می‌رود که نیاز به دریافت قدرتی قوی از موتور داشته باشیم، در شرایط مشابه و در صورت نیاز به قدرت پایین تر از رله بهره می‌بریم. با داشتن یک کنتاکتور در مدار، شما دیگر نیازی ندارید تا قدرت را به شکل دستی قطع یا وصل کنید.